Kalendarium

09-11.01.2024 · Viscom, Düsseldorf

30.01-02.02.2024 · RemaDays, Nadarzyn

30.01-02.02.2024 · ISE, Barcelona

19-22.03.2024 · FESPA, Monachium

03-05.09.2024 · Warsaw Print Tech Expo, Nadarzyn

Obraz miasta

Data publikacji: Maj 2012

Autor: JAN TYLISZCZAK

 

Miastom coraz trudniej zwrócić uwagę otoczenia. Tradycyjne przekazy o ich walorach już nie wystarczają. Potrzeba innych, bardziej skutecznych komunikatów staje się paląca. Szanse, jak się wydaje, będą miały te przedsięwzięcia, które nieco inaczej angażują uwagę otoczenia, np. poprzez dostarczanie przeżyć natury estetycznej w obszarze wizerunkowym, emocjonalnym i informacyjnym. Projektowanie i organizowanie tego rodzaju przekazów nie jest zadaniem łatwym. Trudno wyobrazić sobie, by mogło obyć się bez specjalistycznej wiedzy i umiejętności. Czy miasta sobie z tym poradzą?

 

Podstawowym źródłem wiedzy o otaczającej nas rzeczywistości jest umiejętność widzenia. To także istotne kryterium oceny rzeczywistości. Miasta, by dobrze je postrzegano i oceniano, muszą mieć wpływ na to, co ludzie mają o nich wiedzieć. W tym celu władze samorządowe powinny korzystać z porad i pomocy fachowców, aby generować określone i pożądane postrzeganie miasta. Stawka jest spora, lepiej więc o taką pomoc zadbać niż działać na wyczucie, kierując się jedynie intuicją zamiast wiedzą. Niestety, przykładów przemyślanej i dobrze zorganizowanej promocji w tym zakresie jest jak na lekarstwo. Dlaczego? Co ogranicza bądź przeszkadza w profesjonalnym zarządzaniu postrzeganiem miasta?

 

Tożsamość wizualna miasta

 

Obszarem, który decyduje o postrzeganiu miasta jest jego tożsamość, czyli, najogólniej ujmując, zbiór pewnych charakterystycznych cech i wartości odróżniających dane miasto od innych. Wspomniana tożsamość jest zależna od wielu czynników: od historycznej przeszłości miasta, jego tradycji, cech mieszkańców, kontaktów z otoczeniem, dynamiki rozwoju, wielkości, położenia i wielu innych. Na niektóre z tych czynników miasto nie może mieć wpływu, jednakże istnieją takie, które można w sposób zamierzony formować, jednocześnie nadając odpowiedni „kształt” miejskiej tożsamości. W celu stworzenia mechanizmów kreowania pozytywnego

Opis osoby

wyobrażenia o mieście, budowania jego większej popularności (np. jako miejsca odwiedzin, pobytu czy inwestowania itp.), niezbędne jest wcześniejsze rozpoznanie jego aktualnej, zastanej tożsamości, a szczególnie jej ważniejszych wizerunkowo elementów. I choć wydaje się to oczywiste, bo trudno zmieniać coś, co nie jest znane, przykłady ingerowania w nierozpoznaną tożsamość, nie należą do rzadkości. Warto też, ingerując w tożsamość miasta, znać relacje między jego tożsamością a wizerunkiem. Ich specyfika, o czym się nieraz zapomina, polega na tym, że wizerunek jest czymś zewnętrznym, natomiast tożsamość tym, co stanowi istotę. To ważne, jeśli chodzi o organizowanie procesu zarządzania wizerunkiem.

 

Przejawem tożsamości miasta jest jego wizualna prezentacja, czyli wizualne oblicze, określane także jako city design lub town design. To wizualne oblicze może być w znacznej mierze efektem zamierzonym, ściśle zaplanowanym i konsekwentnie budowanym. Służą temu środki specjalnie przygotowane z myślą o nadaniu miastu wyróżniającego, interesującego i zapadającego w pamięć obrazu. Dobór tych środków, czyli strategia estetyczna, to zadanie dość trudne, wymagające zaangażowania specjalistów. Udział tych osób jest niezbędny do stworzenia systemu, który będzie zawierał wzorce standardu wizualnego, określał zasady prezentacji symboli i znaków w obrębie miasta, oznakowania informacji miejskiej, a także ustalenia zasad ładu wizualnego i estetycznego przestrzeni publicznej. Cały ten system powinien być tak opracowany, by stanowił pewnego rodzaju kod optyczny i estetyczny, umożliwiający przekazywanie informacji za pomocą komunikatów wizualnych. Zadanie to wymaga profesjonalizmu, jednakże jeśli jego realizacja się powiedzie, stworzy podstawę do budowy oczekiwanego obrazu.

 

Zarządzanie taką, profesjonalnie przygotowaną, strategią określane jest jako tworzenie tożsamości wizualnej. Przejawem tej tożsamości, a zarazem jej częścią, jest identyfikacja wizualna, czyli tworzenie wyobrażenia o mieście za pomocą systemu wizualnego. Wbrew potocznym opiniom identyfikacja wizualna to nie tylko oznakowanie czy ogół symboli. To dość skomplikowany proces informacyjny, w którym uczestniczy duża liczba komunikatów wizualnych. Proces ten, oprócz odpowiedniego oprzyrządowania i profesjonalnego zarządzania, wymaga ciągłej oceny. Określenie ,,obraz miasta” odnosi się do wizerunku i oznacza wyłącznie wizualną część tego wizerunku. Inaczej, obraz miasta to wyobrażenie częściowe w porównaniu do wyobrażenia całościowego, jakim jest wizerunek miasta. Podsumowując rozważania o narzędziach i mechanizmach kreowania obrazu miasta, można skonstatować: tożsamość wizualna to zarządzanie systemem identyfikacji wizualnej, identyfikacja wizualna to proces komunikacyjny tworzenia wyobrażenia za pomocą systemu wizualnego. Z kolei system wizualny to strategiczny program wizualnej autoprezentacji miasta.

 

Komunikaty wizualne

 

Starania o pozytywną w odbiorze tożsamość wizualną, a co z tym się wiąże, oczekiwany obraz miasta, wymagają spełnienia kilku warunków. Pierwszy to opracowanie zbioru obrazów / komunikatów wizualnych, które miasto będzie kierowało do otoczenia. Warunek drugi to przyjęcie jednoznacznych i czytelnych zasad postępowania w budowie obrazu. I warunek trzeci, który dotyczy przyjęcia efektywnego sposobu wdrażania w życie obrazów z przygotowanego zbioru. Jednak zanim proces tworzenia zostanie uruchomiony, konieczna będzie diagnoza aktualnej tożsamości wizualnej miasta, a dokładniej uzyskanie odpowiedzi na pytanie, jak jest ono postrzegane?

 

Bez tej wiedzy próby zmiany bądź modyfikacji tożsamości lub jej elementów nie będą skuteczne. Diagnoza taka wymaga udziału specjalistów, których zadaniem będzie profesjonalna ocena jakości wysyłanych przez miasto komunikatów, skuteczności organizowanego przez miasto procesu komunikacyjnego oraz sposobów zarządzania tym procesem. Raport z takiej oceny stanowi jedyną, realną podstawę do zmian dotychczasowej tożsamości wizualnej. Bez takiego rozpoznania ,,majstrowanie” przy tożsamości wizualnej miasta jest ryzykowne i często szkodliwe wizerunkowo. Elementem procesu wizualnego są komunikaty wizualne, czyli informacje przygotowane do odbioru wzrokowego. Każda z takich informacji, by spełniała swoją rolę, wymaga przede wszystkim starannego projektu, nadania jej odpowiedniego stylu i powiązania z innymi komunikatami całą gamą wspólnych cech. Profesjonalnie opracowane komunikaty wizualne mają tę przewagę nad komunikatami słownymi, że są od nich bardziej pojemne. Ponadto operując metaforą obrazową odwołują się głównie do wyobraźni, co stanowi o ich szczególnym walorze. Oprócz funkcji podstawowej, czyli informacyjnej, komunikaty wizualne spełniają inne, ważne funkcje jak np. estetyczną, emotywną, motywującą. Cała trudność przygotowania dobrych komunikatów polega na umiejętnym nadaniu im tych funkcji. Funkcje: informacyjną i estetyczną nadaje komunikatom ich projektant, czyli grafik. Z kolei funkcje emotywne i motywujące komunikatów wizualnych to już domena osób projektujących przekaz wizualny, a więc specjalistów komunikacji wizualnej, marketingu, reklamy. Choćby z tych powodów projektowanie komunikatów wizualnych miasta powinno być zlecane raczej zespołom niż pojedynczym osobom. Powszechna dość praktyka zlecania wykonania takich komunikatów wyłącznie grafikowi obarczona jest sporym ryzykiem: graficy dysponują na ogół intuicyjną wiedzą o komunikowaniu masowym. Innym, dość częstym błędem, już na etapie tworzenia komunikatów wizualnych, jest sposób ich akceptacji przez zamawiającego. Nie ocenia się, czy zamówiony komunikat ma, choć podstawową, zdolność i możliwość komunikacyjną. Kryterium decydującym o przydatności takiego komunikatu jest powszechne stwierdzenie: „podoba nam się”.

 

Komunikaty wizualne miasta to każda informacja o mieście odbierana za pośrednictwem wzroku. Należą do nich zatem komunikaty trwale związane z miastem, z trudem zmieniające się (jak panorama, urbanistyka, architektura, przyroda, infrastruktura itp.) oraz takie, które mają charakter zmienny, zależny od miasta (porządek przestrzenny, czystość, estetyka budynków, jakość oznakowania, eksponowanie miejsc prestiżowych i atrakcyjnych, estetyka urządzeń technicznych, ład reklamowy, stan zieleni, a także jakość wydawnictw czy strony internetowej). Komunikaty wizualne miasta to również jego heraldyka, znaki promocyjne, hasła i slogany. Jakość i sposób ich eksponowania są niezwykle ważne. Liczba tego rodzaju, bezustannie wysyłanych komunikatów jest ogromna, dlatego należy je rozpoznać i zacząć nimi zarządzać, bo to najskuteczniejsze narzędzie budowy korzystnego obrazu miasta.

« poprzedni   |   następny » « wróć

Komentarz miesiąca

Małe kroczki dla wspólnego dobra

Obecne czasy stają się coraz bardziej burzliwe i niespokojne. W takiej epoce także komunikacja wizualna staje w obliczu sytuacji, w której powinna za każdym razem od nowa przemyśliwać swoją rolę, by dążyć do ulepszenia świata. Zdaję sobie w pełni sprawę z naiwności tego postulatu, lecz mimo wszystko sądzę, że pozostaje on ważny, a może wręcz kluczowy. Z najnowszego numeru VISUAL COMMUNICATION, dowiecie się zatem między innymi....

Reklama